Patentler Girişimciler İçin Motivasyon Kaynağıdır

Türkiye Patent Hareketi Platformu Yönetim Kurulu Üyesi ve TÜMMİAD – Tüm Mucitler İcat İnovasyon ve Araştırma Derneği Başkanı Bülent Kavaklı fikri mülkiyet haklarının, özellikle patentin önemine dair şunları söyledi: “Fikri ve sınai mülkiyet hakları ifadesinde geçtiği gibi hak kelimesi sanırım bu konunun odak noktasını oluşturuyor. Zira medeni toplumlarda insanların birbirlerinin hak ve özgürlüklerine göstermesi gereken saygı ne ise bilim, buluş alanında da böyle olmalı. Bu sebeple ticari bir amacı olsun ya da olmasın fikir ve buluşların buluş sahibi adına koruma altına alınması önem arz ediyor. Aksi takdirde çalınması halinde buluş sahiplerinin teşvik edilmesi oldukça zor olacaktır. Patentler, sadece bir belge ya da koruma değil, aynı zamanda buluş sahiplerinin inandıkları projelere odaklanmaları için motivasyon kaynağıdır.” dedi.

Ülkemizin fikri ve sınai mülkiyet hakları konusundaki durumu hakkında görüşlerini ifade eden Kavaklı, “Son yıllarda sayı olarak oldukça iyi olduğunu söylemek yanlış olmaz. Zaten bu durumu istatistiki veriler de doğrulayacaktır. Yeni gelişen toplumlarda bazı gelişmeler çarpık ilerleyebilir, bu doğru olmasa da olağan bir durumdur. Aslında bu olumsuz cümlelerim ile vurgu yapmak istediğim konu şudur ki; maalesef patentin aşılabilir bir durum olduğu düşüncesi insanlar arasında hâkim bir düşünce olarak öne çıkmaktadır. Koruyuculuğuna olan inancın azalması, denetimler ve kanunların yaptırımı konularında gelişmeler oldukça bu durum aşılacaktır.”

Ülkemizin patent sayısının artması için hem kamu tarafında hem de özel sektörde yapılması gereken eylemlere ilişkin açıklamalarda bulunun Kavaklı, kamu tarafında denetim ve yaptırımların artması ve güven ortamının oluşturulması gerekir. Patente olan güven ve tescil sahibinin haklarının koruyuculuğu ön plana çıkmalı. Patent başvurularında daha anlaşılır bir dil ve bu konuda kültür oluşturulmalı. Özellikle patent enstitülerinde başvuruların kabulü tarafında bilgili ve yönlendirici personel olması fayda sağlayacaktır. Özel sektörde marka ve patentin öneminin kavranabilmesi için bilgilendirici eğitim ve seminerler olmazsa olmazlar arasında kalmalı daha etkin yöntemler düşünülmelidir. Markanın ve patentin gelişmiş ülkelerdeki önemi ve yarattığı farkın gözler önüne serilmesi dahi bunun için yeterli olur diye düşünüyorum. Ancak şunu söylemeden geçemeyeceğim, büyük şirketlerin tescillerine yakın yapılan tescillerde yaşanan sorunlar sadece büyük şirketleri korumak yönünde olduğundan KOBİ’lerin marka ve patent konularında inançlarını sorgulamaktadır. Daha şeffaf ve adil bir sistemin oluşturulması ve hak temelli bir yöntem ile halka indirgenmelidir. Aksi takdirde sadece yanlarında durulan büyük şirketlerin tescilleri kabul ediliyor ve kullanıyor algısı ile KOBİ’ler ya da şahısların tescil sayısı azalacaktır, ifadelerini kullandı.

Patentlerin ticarileşmesi şehir efsanesine dönmek üzere demek yanlış olmaz sanırım. Sadece şanslı olanlar mı ticarileşiyor yoksa gerçekten girişimciliğin bu konuda etkisi var mı? Yani patent sahibi ya da patentsiz bir projenin hayata geçebilmesi için genel sorun kaynak oluyor. Adını bile bilmediğimiz bir köyden fikri ya da projesi olan bir mucidin genelde ülkemizde pek şansı olmadığı ortada. Biraz görünür olduğunda ise kendisinin proje içinde kalmasından daha çok elinden nasıl alınır tavrı ile gösterilen yaklaşımlar bu insanları güvensizleştiriyor. Patentli projelerin hayata geçmesi için bazı ülkelerde olduğu gibi mikro ölçekte hibe ve kredi olanakları bu insanların kendi projelerini hayata geçirmek için fırsat tanıyabilir. Mutlaka kötü niyetli olanlar da olacaktır ancak devlet bu yüzden var. Gerekli denetim mekanizmalarının kurulması sayesinde bu durum rahatlıkla aşılabilir. Bizim ülkemizde yeni şeylere genelde hep olumsuz bakıldığından bu bakış açısı değişirse daha iyi günler bizi bekliyor olacağı kanısındayım.

Okullarda, üniversitelerde öncelikle marka kavramının öneminden başlayarak, yapılan iş, hizmet gibi alanların marka ile başka bir boyuta geçtiğinin anlaşılabilmesi için örneklerin olduğu paneller etkili oluyor. Müfredata girsin girmesin tartışması içinde hiç olmak istemem açıkçası ancak müfredatta olmasa bile bu konunun önemini belirginleştirmek üzerine ısrarlı eğitimler verilmeli ki öğrenciler arasında yaygın olan girişimcilik serüvenine başlamadan önce markalarını düşünmeye başlayabilsinler. Ticari yaşamda markanın kimliklerini oluşturacağından bîhaber birçok yeni girişimci ile karşılaşıyoruz.
Patent konusunda ise sanki bu tarafın daha kolaylaşması ya da eğitimlerinin verilmesi gerekiyor. Zira çok önemli bir buluş yapabilen mucidin ya da girişimcinin patent konusuna gelince danışman aracılığı ile yapmak zorunda hissetmesi bir şeylerin ters gittiğinin göstergesi sanki. Özetle bu işlerin kolaylaşması gerekiyor. Aksi halde gördüğünüz gibi fikri olan fakat ne yapacağını bilmeyen bir girişimci adı altında işsizler ordusu oluşuyor.

Saygılarımla

Bülent KAVAKLI
TÜMMİAD Başkanı